Şeker hastalığı (diyabet) kanda yüksek şeker düzeylerinin oluşmasına neden olan bir hastalıktır. Bazı kadınlarda gebe kalmadan önce diyabet zaten var olabilir.
Bazı kadınlarda ise “gestasyonel diyabet” olarak isimlendirilen gebelik şekeri ortaya çıkabilir.
Şayet anne adayının hamile kalmadan evvel şeker hastalığı var ise, hamilelik süresi boyunca kan şeker düzeyinin kontrol altında tutulabilmesi, hamilelikten önceki halinden daha güç olabilir.
Gebelik şekeri nedir?
Gebelik henüz gerçekleşemeden herhangi bir şeker hastalığı ya da belirtisi olmayan bir anne adayında, gebelik esnasında glukoz yani şeker değerlerinde yükseklik olabilir. Bu da gebelik şekerine işaret eden bir durumdur
Gebelikte, anne adayının kanında şeker miktarının takibi çok önemlidir. Şeker hastalığı gebelik döneminde kadınların yaklaşık olarak %5’inde görülebilir.
Gebelik Şekeri Kimlerde Daha Fazla Görülür?
Şeker hastalığı gebelik döneminde kadınların yaklaşık olarak %5’inde görülebilir.
Önceki gebeliğinde şeker hastalığı olan, gebelikten önce fazla kiloları olan ve 35 yaş üstündeki kadınlarda hamilelik şekeri riski daha fazladır. Ayrıca önceden ölü doğum yapan, anomalili bebek dünyaya getiren, yüksek kiloda bebek doğurmuş olan, birden fazla düşük geçirmiş olan, ailede şeker hastalığı bulunan, gebelikte çok fazla kilo almış, idrarında glikoz tespit edilmiş kadınların da gebelikte şeker için risk grubunda olabileceği düşünülmektedir.
Gebelikte Şekerin Riskleri Nelerdir?
Hem anne adayı hem de bebek açısından, hamilelik öncesi var olan diyabet ya da gebelikte ortaya çıkan şeker, bir takım riskler doğurabilir. Gebelikte ortaya çıkan şeker ile beraber gelen riskler normal diyabetle ortaya çıkabileceklere göre nispeten daha azdır.
Gebelik zehirlenmesi, yüksek tansiyon (hipertansiyon), erken doğum ve düşük gibi olasılıklar, diyabet hastası gebe kadınlarda diğer kadınlara göre daha fazladır. Yine diyabet hastalarında bebekte anomali gelişme olasılığı daha çok olabilir.
Diyabetik gebeliklerde bebekte doğum ardından ortaya çıkabilecek solunum sıkıntıları (respiratuar distres), irilik (makrozomi), bebeğin normalden ufak olması (SGA), sarılık görülme riski, kalp anomalileri, beyin ve sinir sistemiyle ilgili bozukluklar, böbrek, sindirim sistemi ve kulakla ilgili anomaliler görülebilir.
Bu sebeplerle gebelikte şeker yükleme testi yaptırılması ve anne adayındaki glikoz miktarının kontrol altında tutulması çok önemlidir.
Gebelikte Şeker Yükleme Testi Nedir?
Gebelikte şeker yükleme testi, hamilelik sürecinde şeker hastalığı tanısı konulabilmesi için gebeliğin 24. ve 28. haftalarında glikoz denilen şeker çeşidinin yüklemesi şeklinde yapılan bir diyabet testidir. Gebelik sürecinde anne adayında bir çok hormonal değişiklik meydana gelir. Bu değişikliklerin kontrol edilmesi ve gerektiği durumlarda yardımların yapılabilmesi hem kadının hem de bebeğin süreci rahat atlatabilmesi için önemlidir. Hamilelikte anne karnındaki bebeğin şeker ihtiyacını gidermek amacıyla annenin vücudu insülin direnci geliştirir. Normal ve sağlıklı bir gebeliğin ardından bu direnç kendiliğinden, tedavi gerektirmeden kalkacaktır.
Gebelikte Şeker Yüklemesi Nasıl Yapılır?
Gebelikte şeker yükleme testi, aç veya tok karnına yapılabilecek ve yaklaşık kadına 50 gr şeker (glukoz) yüklenen bir testtir. Gebelikte ortaya çıkan şeker hastalığı (gestasyonel diyabet, gestasyonel diabete mellitus, GDM) taraması amacıyla yapılır. Şeker yükleme testi, şeker su testi olarak da isimlendirilmektedir.
Glikoz yüklemesinden yaklaşık 1 saat sonra kandaki glikoz miktarına bakılır. Eğer şeker seviyesi 140 mg/dl oranının altındaysa gebelik şekeri olmadığına kanaat getirilir. Eğer değerler bu seviyenin üstünde çıkarsa 3 saat sürecek ve 100 gr glikoz yüklemesi şeklinde başlayan Oral Glukoz Tarama Testi (OGTT) yapılır, bu sürede 4 kez kan alınır. Bu ikinci testin ardından, eğer 2 veya daha fazla kan değeri olması gerekenden yüksek çıkarsa gebelik şekeri (gestasyonel diyabet, GDM) tanısı kesin bir biçimde ortaya çıkar.
Gebelikte Şeker Belirtileri Nelerdir?
Gebelik şekeri belirti vermeyebileceği gibi susuzluk hissiyatı, kilolarda kayıp, aşırı yemek yeme, çok sık idrara çıkmak ve sürekli yorgunluk gibi belirtiler verebilmektedir. Gebelikte şeker tanısı konulabilmesi için tarama ve tahliller şarttır.
Gebelik Şekeri Tedavisi Nasıl Yapılır?
Gebe kadınlarda normal şeker hastalarına uygulandığı gibi ağızdan ilaçlar verilmez. Genellikle diyet, egzersiz ve insülin verilmesi gibi tedavi uygulamaları yapılmaktadır. Beslenmenin bir diyetisyen ve doktor eşliğinde düzenlenmesi önemlidir. Özellikle çikolata, dondurma, şerbetli tatlılar ve beyaz un içeren yiyecekler hazırlanan diyette yer bulmaz. Beslenmenin yanında doktorun tavsiye edeceği yürüyüş veya yüzme gibi egzersizler de kandaki şeker seviyesinin düzenlenmesi için faydalıdır. Eğer bu iki uygulamadan sonuç alınamazsa insülin takviyesi yoluna başvurulabilir.