Menopoz bir hastalık değildir, ama çoğu kadın mevcut şikayetlerinden dolayı yanlış kliniklere başvurmaktadır. Örneğin; ateş basmasından dolayı intaniye servisine yada eklem ve kemik ağrılarından dolayı fizik tedavi, ortopedi servislerine gitmektedirler. Kardiyolojik şikayetler içinde kardiyoloji servisine başvuran kadın sayısı da hiç az değildir. Oysaki bu tür şikayetleri olan kadınların müracaat edecekleri tek adres kadın doğum olmalıdır. Menopoz döneminde ateş basması, gece terlemeleri, asabiyet, sinirlilik ve depresyon en sık gördüğümüz bulgulardır. Vücutta östrojenin azalmasına bağlı olarak vajinada kuruluk ve cinsel istekte azalma da görülür.
Menopoz Nedir?
Sözcük anlamı olarak menopoz, adet kanamasının kesilmesi demektir. Tıbbi açıdan ise; yumurta ve hormon üretiminin sona ermesi anlamına gelir.
Son adet kanamasından önceki 5-6 yıl ve sonrasındaki 12 ay ise perimenopoz olarak adlandırılır.
Menopozun belirli bir yaşı yoktur; ancak kadınlar bu dönemde genelde kırıklı yaşlarının ikinci yarısında tanışırlar. 40 yaşından önce meydana gelen menopoz, erken menopoz olarak adlandırılır.
Menopoz Belirtileri
Menopozun en önemli belirtisi adet kanamalarının kesilmesidir. Bununla birlikte pek çok yakınmada görülebilir. Bu yakınmaların şiddeti her kadında farklılık gösterebilir. En sık karşılaşan yakınmalar şunlardır:
- Sıcak basmaları/terleme
- Duygu bozuklukları
- Bellekte zayıflama
- İştah bozuklukları
- Erkek tipi yağlanma
- Ciltte buruşma
- Yüz, çene ve dudak üstünde tüylenme
- Cinsel isteksizlik
- İlişki sırasında ağrı
- Vajinal kuruluk ve kaşıntı
- İdrar kaçırma, sık idrara çıkma
- Kemik ve eklem ağrıları
Menopoz Neden Önemli?
Menopoz, artan yaşam süreleri ile birlikte kadınların ömürlerinin üçte birinden fazla bir bölümünü kapsar hale gelen önemli bir sorundur. Ayrıca bu dönemde görülen kemik erimesi ve kalp hastalıkları gibi durumlar menopozun önemini daha da artırmaktadır.
Menopoz Nasıl Anlaşılır?
Menopozun en önemli belirtisi adet kanamalarının kesilmesidir. Perimenopozal dönemde de kanamaların düzeninde bozulmalar olabilir.
Her Adet Kesilmesi Menopoz mudur?
Hayır.Hamilelik ve diğer birçok patolojik durum adet düzensizliklerine yol açabilir. Bu nedenle adet gecikmesi olan her kadın, yaşı ne olursa olsun mutlaka jinekolojik incelemeden geçmelidir.
Menopoz Tanısı Nasıl Korunur?
Yapılacak olan kan tahlilinde FSH hormonunun 40mıU / mL üstünde ve östradiol hormonunun 20 pg / mL altında bulunması ile tanı konur.
Kaç tür menopoz vardır?
Menopoz doğal yada tıbbi olarak başlatılmış olabilir. Yumurtalıkların ameliyat ile alınması cerrahi menopoz olarak isimlendirilir. Yumurtalıklar alınmadığı halde radyoterapi yada kemoterapi gibi işlemlerde menopoza neden olabilir. Çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılan bazı ilaçlarda geçici olarak menopoza yol açabilir.
Rahmi alınan bir kadın menopoza girer mi?
Hayır. Ameliyat ile sadece rahmi alınan bir kadın, yumurtalıkları alınmadığı sürece hormon üretimi devam edeceği için menopoza girmez. Ancak ameliyat sonrası adet kanamaları olmayacaktır.
Menopozun uzun dönem etkileri nelerdir?
Menopoz, kadının uzun süre fark edemeyeceği bazı sorunları da beraberinde getirir. Bunların en önemlileri kemik erimesi ve kalp-damar sistemini ilgilendiren hastalıklardaki artışıdır.
Menopozun tedavisi var mıdır?
Evet. Günümüzde menopoz daha iyi anlaşılmış ve yeni tedavi yöntemleri geliştirilmiştir.
Hormon replasman tedavisi nedir?
Menopozdaki temel değişlik, östrojen hormonunun azalması olduğu için tedavinin amacı eksik olan bu hormonu yerine koymaktır. Rahmi alınmamış kadınlarda tek başına verilen östrojen, uzun dönemde kanser riski taşıdığı için, progesteron hormonu ile bir arada verilir. Rahmin olmadığı durumlarda ise östrojen tek başına kullanılabilir. Bu tedavi Hormon Replasman Tedavisi (HRT) denir.
Dikkat!
Menopoz sonrası dönemde hormon replasman tedavisi almayan kadınlarda; miktarı ve süresi ne olursa olsun her türlü vajinal kanama son derece önemlidir ve mutlaka araştırılması gerekmektedir.
HRT’nin yararları nelerdir?
Hormon replasman tedavisi, menopoz neden olduğu yakınmaların çoğunun giderilmesini sağlar. Bunun yanı sıra kemik erimesinin önlenmesinde de en etkili tedavi şeklidir. Geçmişte kalp-damar hastalıklarının önlenmesinde etkili olduğu görüşü hakimken, bugün hormon replasman tedavisinin kalp-damar sistemi üzerindeki etkili konusunda tartışmalar vardır.
HRT’nin kansere neden olabileceği doğru mu?
Bu konu halen tartışılmakla beraber, yaygın biçimde benimsenen görüş, 10 yıldan daha uzun süreli kullanımın meme kanseri riskinde hafif bir artışa neden olabileceği yönündedir.
Yüksek risk altında olmayan kadınlar kontrol altında olmak şartıyla uzun süre HRT alabilir.
Kimler HRT alabilirler?
Bilinen yada şüphe edilen meme veya rahim kanseri ve açıklanamamış vajinal kanaması bulunmayan, inme veya felç öyküsü olmayan, kalp krizi geçirmemiş, akut karaciğer hastalığı olmayan, ve damar tıkanıklığı tespit edilmeyen her kadın bu tedaviyi alabilir. Yüksek tansiyon, diyabet (şeker), safra kesesi, migren, miyom, sara, kronik karaciğer hastalığı olan kadınlar ise yakın takip ile tedaviden yararlanabilirler.
Tedavi öncesi hangi testler yapılmalı?
Menopoz tedavisine başlamadan önce:
- Genel Jinekolojik muayene
- Ultrasonografi
- Smear
- Kanda lipid düzeyleri ve karaciğer fonksiyon testleri.
- Hormon düzeyleri ve mamografi incelemeleri mutlaka yapılmalıdır.
- Kemik Mineral Densite ölçümü ise şart olmamakla birlikte yapılabilir.
Ne sıklıkta kontrol gerekir?
Hekiminizin tarafından başka şekilde belirtilmediği takdirde yılda bir kez yapılacak olan kontroller yeterlidir.
Başka tedavi alternatifleri var mıdır?
Menopoz tedavisinde en etkili yaklaşım HRT olmakla birlikte bu tedaviyi alamayan yada almak istemeyen kadınlara hormonal olmayan tedavi yaklaşımları uygulanabilir.
Bunlar arasında kemik metabolizmasının düzenleyen ilaçlar, kalsiyum, D vitamini gibi preparatlar sayılabilir.
Menopozda kullanılabilecek doğal ilaçlar var mıdır?
Son zamanlarda menopoz tedavisinde bazı bitkisel kaynaklı östrojenlerin etkinliği araştırılmaktadır. Fitoöstrojenler olarak adlandırılan bu bitkisel maddeler, östrojenin etkisine benzer etki yaratmaktadır. Özellikle soyada bulunan fitoöstrojenlerin ateş basması, terleme gibi vasomotor yakınmalar ve kemik erimesi üzerinde olumlu etkilerinin olduğu ileri sürülmektedir.
Menopoz, sağlığınıza dikkat etmeniz gerektiğini hatırlatan önemli bir uyarıdır. Menopozun olumsuz etkilerinden korunmak için:
- Egzersiz yapın
- Beslenmenize dikkat edin ve…
- Mutlaka hekiminize danışın!