Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Abdulaziz Akkaya, tüm dünyada yaygın olan idrar kaçırma sorununun, ülkemizde de birçok kadının çözüm aradığı bir konu olmaya devam ettiğini belirterek; idrar kaçırmanın, 30 yaş üzerinde ki her dört kadından birinde görülebilen oldukça yaygın ve ciddi bir sorun olduğunun altını çizdi.
İdrar Kaçırma (Üriner İnkontinans) Gizleniyor
İdrar kaçırmanın çoğu zaman saklanan, utanılan veya yaşlanma ile doğal olarak ortaya çıkan bir durum olarak algılandığını söyleyen Op.Dr.Abdulaziz Akkaya,” İdrar kaçırmanın hastalık boyutu kadının sosyal durumuna sıkı sıkıya bağlıdır. Kırsal kesimde sorun yaşlanmaya bağlı doğal bir sorun gibi görülerek doktora başvurulmazken, kentlerde ve özellikle çalışan kadınlarda idrar kaçırma derin depresyon, yalnızlık duygusu ve sosyal ilişkilerde daralmaya (idrar kokusu, ıslaklık hissi) yol açarak daha erken dönemlerde tedavi için doktora başvurmaya neden olmaktadır. Toplumdaki yaygınlığına paralel olarak, arkadaş toplantıları gibi sosyal ortamlarda kişiler arasındaki sohbetler esnasında kulak misafiri olunan yanlış bilgiler (örneğin: doğum ve özellikle de birden fazla doğum yapan kadınlarda, doğal olarak bir miktar idrar kaçırma (Üriner inkontinans) şikayeti olur! gibi) hastaların bu durumu doğal kabul etmesiyle sonuçlanmaktadır.” dedi.
İdrar Kaçırma Nedir?
Özellikle menopoz sonrası dönemde ve çok doğum yapmış kadınlarda, bazen hiç doğum yapmamış genç kızlarda dahi görülebilen idrar kaçırma (Üriner inkontinans) rahatsızlığına tıpta “inkontinans” denmektedir. Yapılan araştırmalarda kadınların % 25’i hayatlarının herhangi bir döneminde idrar kaçırma sorunu ile karşı karşıya kalmaktadırlar.” diyen Op.Dr.Abdulaziz Akkaya, “İdrar kaçırma öksürme, hapşırma veya gülme gibi karın içi basıncın arttığı durumlarda ortaya çıkabileceği gibi daha az eforla da meydana gelebilir. İdrar kaçırma (Üriner inkontinans) kişinin isteği dışında idrar kaçırması demektir.
İdrar Kaçırma (Üriner İnkontinans) Tipleri
İnkontinansın çok çeşitli tipleri olmakla beraber kadınlarda en sık görülen tipleri şunlardır;
Urge İnkontinans: Kişi idrar hissi geldiğinde tuvalete yetişemez. Aniden idrarı gelir ve bunu geciktiremez, hemen tuvalete yetişmek isterken kaçırır. Bu inkontinansın nedeni idrar kesesinin kişinin istemi dışında kasılarak içeriğini boşaltmasıdır.
Stres İnkontinans: Öksürmek, hapşırmak, gülmek gibi karın içi basıncının arttırılması sonucunda idrar kaçırmanın oluştuğu durumlara stress inkontinans adı verilmektedir. Bu durum idrar kesesi ile idrar kesesinin boynu arasındaki normal anatomik açının bozulması ile ortaya çıkar. Genellikle, kadınlarda geçirilen doğumlara veya yaşlanmaya bağlı olarak idrar kesesindeki sarkmalara bağlı ortaya çıkmaktadır. Aşırı kilo da burada etkili bir faktör olabilmektedir.
Mixed İnkontinans: Hastalar hem stres hem de urge tipi idrar kaçırma şikayetlerine birlikte sahip olabilirler. En sık görülen inkontinans tipidir.
Geçici inkontinans: Yaşlılarda sık olarak karşımıza çıkabilen, bunama, enfeksiyon, ilaç kullanımı, hareketsizlik, kabızlık ve bunlar gibi birçok nedene bağlı olabilen durumlardır.
Devamlı idrar kaçırma: Sıklıkla idrar yollarının bir bölümü ve vajina arasında oluşan normal dışı bir açıklık (fistül) nedeniyle oluşan sürekli idrar kaçırmadır.
Nedenleri:
Şişmanlık
Yaşlanma / Menopoz
Birden fazla sayıda doğum yapmak
Kronik öksürükle seyreden akciğer hastalığı
Mesane boynu kısalığı (3.5- 4cm)
İdrar söktürücü ilaç kullanımı
Çay ve asitli içecekler
Dirençli idrar yolu infeksiyonları
Nörolojik hastalıklar
Şeker hastalığı
Kadın genital sistemindeki sarkmalara bağlı stres inkontinans yapılan zor doğum sayısıyla doğru orantılıdır. Fakat bu tip sarkmalar hiç doğum yapmamışlarda da saptanabilir. Öte yandan çok yapmış kadınlarda hiçbir sarkma görülmeyebilir. Bu durumlar esas belirleyici faktörün kişinin bağ dokusunun kalitesi olduğunu ortaya koymaktadır. Dolayısıyla genital sistem sarmalarında ailesel yatkınlıktan da söz edilebilir.
Tedavi:
İnkontinansın tedavisi neden olan inkontinans tipine göre planlanır. Enfeksiyon gibi basit nedenler kolayca tedavi edilebilir. Urge inkontinans, davranışsal terapi ile veya ilaç tedavisi ile tedavi edilebilmektedir. Stres tipi idrar kaçırma, özel egzersizler, ilaçlar veya çeşitli ameliyatlar ile tedavi edilebilmektedir.
Kegel egzersizi (pelvik taban egzersizleri) çoğu hastada faydalı olur ama genellikle şikâyetlerin tamamen geçmesini sağlamaz.
Pelvik taban egzersizleri ile birlikte kullanılan yardımcı yöntemler de vardır Vajinal koniler, geri beslemeli yöntemler, elektrik uyarımı, manyetik sandalye bunlardan birkaçıdır. Yine vajina içine yerleştirilen halkalar (Pesserler) operasyona engel olacak sorunları olan hastalarda bu amaçla kullanılan yöntemlerdendir.
Yaşam tarzı değişiklikleri: Şişman olguların kilo vermesi, kabızlıktan kaçınmak, idrar kaçırmaya yol açan, aktivitelerden kaçınmak, çay, kahve, kola gibi içeceklerin tüketimini azaltmak, kronik öksürüğe yol açan hastalıkları tedavi ettirmek, sigarayı bırakmak gibi önlemler şikayetleri azaltabilir.